در دوران پهلوی، به ویژه در دوران پهلوی دوم، نظام آموزشی و دبستان‌ها در ایران تحولات گسترده‌ای را تجربه کردند. این دوره با اصلاحات اساسی در ساختار آموزشی و ترویج آموزش مدرن همراه بود که تأثیرات چشمگیری بر کیفیت آموزش و دسترسی عمومی به آن داشت. در ادامه به بررسی جزئیات و ویژگی‌های آموزش در دوران پهلوی و تفاوت‌های آن با قبل و بعد از این دوره می‌پردازیم.

دبستان‌ها و نوع آموزش در دوران پهلوی

 برنامه‌های آموزشی مدرن: در دوران پهلوی، برنامه‌های آموزشی مدرن با الگوگیری از سیستم‌های آموزشی پیشرفته غربی در دبستان‌ها پیاده‌سازی شد. این برنامه‌ها شامل دروس علمی مانند ریاضیات، علوم، و زبان‌های خارجی بود که به توسعه فکری و آماده‌سازی کودکان برای مقاطع بالاتر کمک می‌کرد.

 اهمیت سوادآموزی و آموزش عمومی: در دوران پهلوی دوم، تأکید زیادی بر گسترش آموزش عمومی و سوادآموزی برای تمامی کودکان جامعه وجود داشت. دولت برنامه‌هایی همچون نهضت سوادآموزی را راه‌اندازی کرد تا آموزش را به اقشار مختلف جامعه برساند و دسترسی به تحصیل رایگان و باکیفیت فراهم شود.

 توسعه زیرساخت‌های آموزشی: مدارس جدید و مدرن در سراسر کشور ساخته شدند تا تعداد بیشتری از دانش‌آموزان بتوانند از تحصیل بهره‌مند شوند. این مدارس به امکاناتی همچون آزمایشگاه‌ها، کتابخانه‌ها و تجهیزات مدرن آموزشی مجهز شدند که کیفیت تحصیل را بهبود بخشید.

 تربیت معلمان متخصص: در دوران پهلوی، آموزش معلمان نیز مورد توجه قرار گرفت و تربیت معلمان متخصص و کارآمد از اولویت‌های دولت بود. این اقدام به افزایش سطح کیفی آموزش در مدارس کمک شایانی کرد.

 مدارس مختلط: بسیاری از مدارس ابتدایی به صورت مختلط اداره می‌شدند، یعنی دختران و پسران در یک محیط آموزشی مشترک تحصیل می‌کردند. این رویکرد برای تقویت برابری آموزشی و همزیستی اجتماعی میان جنسیت‌ها اجرا شد.

 عدم توجه به نوع مذهب برای ثبت نام: در دوران پهلوی، ثبت‌نام در مدارس ابتدایی بدون توجه به نوع مذهب دانش‌آموزان انجام می‌شد و همه کودکان، فارغ از دین و مذهب خود، امکان تحصیل رایگان و باکیفیت را داشتند. این سیاست به تقویت همبستگی ملی و ارتقای سطح سواد در جامعه کمک کرد.

تفاوت‌ها با دوران قبل و بعد از پهلوی

دوران قبل از پهلوی: پیش از دوران پهلوی، سیستم آموزشی ایران عمدتاً به صورت سنتی و بر پایه مکاتب و مدارس دینی بود. آموزش‌های مدرن و دروس علمی در این مدارس به‌طور گسترده وجود نداشت و دسترسی به آموزش برای تمامی کودکان محدود بود.

دوران بعد از پهلوی: پس از انقلاب ۱۳۵۷، تغییرات عمده‌ای در نظام آموزشی کشور رخ داد. برخی از اصلاحات دوران پهلوی در سیستم آموزشی باقی ماند، اما تمرکز بیشتر بر ارزش‌های دینی و فرهنگی قرار گرفت. محتوا و برنامه‌های درسی تحت تأثیر تغییرات سیاسی و فرهنگی پس از انقلاب تغییر کرد و برخی دروس مانند آموزش زبان‌های خارجی و تاریخ معاصر ایران دچار اصلاحات شدند.

نتیجه‌گیری

دوران پهلوی به عنوان یکی از مهم‌ترین دوره‌ها در تاریخ آموزش مدرن ایران شناخته می‌شود. اصلاحات و نوآوری‌های این دوران تأثیرات مثبتی بر کیفیت و دسترسی به آموزش داشت و نظام آموزشی مدرن و فراگیری را به وجود آورد. سیاست‌هایی همچون تحصیل رایگان، مدارس مختلط و بی‌تفاوتی نسبت به مذهب در ثبت‌نام دانش‌آموزان، منجر به افزایش سطح سواد و تربیت نسل‌هایی آگاه و توانمند شد که اثرات مثبت آن تا سال‌ها پس از این دوره نیز مشاهده می‌شد